Tasavvufta "fütüvvet" kavramının kullanılmaya başlanmasının tarihi oldukça eskidir. Hicrî III. Asır'da Horasan ve Nişabur bölgesinde kullanılmaya başlanan "fütüvvet" kavramı, genellikle başkasını kendisine tercih etmek, engin bir mürüvvete sahip olma...
Zaman zaman aynı anlamda kullanılan; fakat genelde farklılıkları bulunan iki kavramdır feyiz ve bereket. Feyiz ve feyezan, lügatte suyun yatağından taşması, bir sırrın ortaya çıkıp şayi olması, bolluk, ihsan gibi anlamlara gelir. Kur'an'da "gözden y...
Fenâ, yokluk ve hiçlik ve geçici olmak; bakâ ise, kalıcı ve daimi olmak anlamına Kur'an kaynaklı bir tasavvuf kavramıdır. Rahman Suresi'nde: Yeryüzünde bulunan herşey fenâ bulacak; yalnız celal ve ikram sahibi Rabbının zatı baki kalacaktır."1 buyurul...
Cem' herşeyi Allah'tan bilerek halkı yok, Hâlık'ı var görme hali. Cem' toplamak, dikkat ve iradeyi bir noktaya teksif etmek demektir. Cem' fark (veya tefrika) ile birlikte kullanılır. Ruh, ilâhi güzelliği (cemâl-i ilâhhi) seyre dalınca, zât-ı ilâhi n...
Kabz ve bast; "tutulma ve açılma" anlamına gelen; "havf ve recâ"nin üstünde, "heybet ve üns"ün altında yer alan iki mânevî hâldir. Bu yüzden kabz ve bastı anlatırken söze önce "havf ve recâ"dan başlamak gerekir. Havf korku, recâ ise ümid demektir. E...
Bağımsız bir ilim hâline gelmeye başladığı asırlardan beri tasavvufa yöneltilen eleştiriler eksik olmamıştır. Bu eleştiriler içten ve dıştan olmak üzere iki türlüdür. İçten olanlar, bizzat tasavvuf ricâlinin yönelttiği özeleştirilerdir. Dıştan olanla...
Sufiler "Bizim yolumuz cedel değil, muhabbet ve sevgi yoludur" genel prensibinden hareket ederek başkaları ile kavga ve mücadele yerine nefs ile mücahede ve gönüller fethini şiar edinmişlerdir. Bir Batılı mütefefekkirin: "Kazanılmış her münakaşa kayb...
Tasavvuf adıyla anılan İslâm'ın ruhânî boyutunun, İslam davet ve tebliği ile intişârındaki önemi ve yeri işin uzmanlarınca müsellem bir gerçektir. "Leşker-i dua" olarak anılan sufiler dervişane tavırlarıyla özellikle hem entellektüel çevrelerde, hem ...
Adl ya da adâlet hem Allah’a izâfesi hem de kullarla ilişkisi bakımından iki boyutlu bir kavramdır. Allah ile ilişkisi açısından el-Adl her şeyden önce Allah Teâlâ’nın esmâ-i hüsnâsındandır ve esmâ-i hüsnâ hadîsinde zikredilmektedir.1 Kur...
