29 Ekim 2021 Cuma

Bir Altınoluk hizmetidir.

Bugün 29 Ekim 2021 - Cuma

Selamunaleykum, hayırlı cumalar.

Türkiye’de, büyükelçi kriziyle başlayan yoğun hafta tezkere tartışmalarıyla devam ederken, önümüzdeki günlerde de dış politika endeksli gündemin sürmesi bekleniyor.

A Gündem’in yeni bülteninde haftanın öne çıkan gelişmeleriyle birlikte dünyada olan bitene eğiliyor, kültür sanat ve dijital dünyadaki gelişmelere odaklanıyoruz.

Haftaya yeniden görüşmek üzere…

Ayet • Hadis • Nükte

Ayet-i Kerime (Allah'tan Korkanın Vasfı)

“Allah’dan korkan kimseler, öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah iyilik edenleri sever.”
(Âl-i İmrân, 134)

Hadis-i Şerif (İyiliğin Tarifi)

“İyilik güzel ahlâktan ibarettir. Günah ise kalbini tırmalayıp durduğu halde insanların bilmesini istemediğin şeydir.”
(Müslim, Birr 14, 15)

Nükte (Önce Kendimizi Hesaba Çekelim)

“Güzel bir kul olmak isteyen herkes, öncelikle nefsini dâimâ hesaba çekmeli, kendisinde hangi kötü ahlâk varsa bunların herbirini tedricî bir sûrette terk etmeye azmedip tevbe etmelidir. Daha sonra da bu kötü huyların tersi ve mukabili olan güzel ahlâk ile ahlâklanmaya çalışmalıdır. Meselâ kibre mağlûp biriyse, tevâzû ve mahviyete bürünmelidir. Kin ve hasetle mâlûl biriyse, mü’min kardeşlerini kendisinden üstün görüp, onların kusurlarından önce kendi kusurlarıyla meşgul olmalıdır.”
(Osman Nuri Topbaş)

Haberler

Osman Kavala’nın tutukluluğunun dördüncü yılında 10 ülkenin büyükelçilerinin Türkiye'yi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uymaya çağırmasının ardından artan gerilimin bir nebze düştüğü görülse de, tartışmaların uzun süre devam etmesi bekleniyor.

10 büyükelçinin haddini aşarak Türk yargısına talimat vermesi sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan, büyükelçilerle ilgili “istenmeyen adam” talimatı vermişti. Hafta başında gerçekleşen Kabine toplantısının başladığı dakikalarda ABD Büyükelçiliği’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada “ABD, 18 Ekim tarihli açıklamaya ilişkin bazı soruların yöneltilmesi vesilesiyle, Diplomatik İlişkiler Hakkındaki Viyana Sözleşmesi’nin 41’inci maddesine riayet etmeyi teyit eder” denildi. Bu ifadeler Almanya, Fransa, Kanada, Finlandiya, Danimarka, Hollanda, İsveç, Norveç ve Yeni Zelanda’nın büyükelçilikleri tarafından da resmî hesaplardan paylaşıldı ya da retweet edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise kabine toplantısı sonrasında yaptığı konuşmada “Bizim niyetimiz kriz çıkarmak değil, egemenliğimizi korumak. Büyükelçiliklerin daha dikkatli olacağına inanıyoruz” açıklamasında bulundu.

Azerbaycan’a günü birlik çalışma ziyareti sonrası açıklamalarda bulunan Erdoğan, ‘Kavala bırakılsın' diyen 10 elçinin, ‘istenmeyen adam ilan ederiz' çıkışından sonra geri adım atmasını değerlendirirken, “Adımımız gövde gösterisi değildi. Bu iş böylece kapanmış oldu” dedi.

Yabancı medyadaki 'Erdoğan geri adım attı' yorumlarına değinen Erdoğan, “Ben nasıl geri adım attım? Ben taarruzdayım. Benim kitabımda geri adım atmak yok.” dedi.

[ABD ile ilişkiler: F-35 pazarlığı sürecek] ABD Başkanı Biden'la yapacağı görüşme hakkında da bilgi veren Erdoğan şöyle konuştu: "Roma'nın gündemi ile Glasgow'un gündemi şu anda değişmiş gibi gözüküyor. Büyük ihtimalle Roma'da değil ama Glasgow'da görüşmemiz olacak. Bu görüşmede de tabii ki en önemli maddemiz F-35 konumuz. F-35'le ilgili olarak bizim 1 milyar 400 milyon dolarlık ödememiz var. Bunun bize geri ödeme planının nasıl olacağını kendileriyle görüşmemiz gerekecek.”

Irak, Suriye ve Lübnan'a asker gönderme yetkilerini uzatan tezkereler TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamayla kabul edildi. Buna göre Irak ve Suriye'ye asker gönderme yetkisi 31 Ekim 2023'e kadar, Lübnan'a asker gönderme yetkisiyse 31 Ekim 2022'ye kadar devam edecek. Tezkerelere CHP, HDP ve TİP "hayır" oyu kullandı; AK Parti, MHP ve İYİ Parti ise yetkinin uzatılmasını destekledi. Görüşmeler sırasında HDP'liler "savaşa hayır" pankartları taşıyarak oylamayı protesto etti.

[Rapor: Uzlaşıdan Kuşatmaya Dera’da Neler Oluyor?] 2018’de muhaliflerin bir bölümünün kenti terk ettiği veya ağır silahlarını teslim etmek zorunda kaldığı anlaşmanın ardından Dera tam anlamıyla bir kaosun içerisine girdi. Bir yandan rejim “özerk” alanlar elde etmiş muhalifleri etkisiz hale getirmek adına baskı politikası uygularken diğer yandan uzlaşmacı muhalifler anlaşma sonrasında yeraltına çekilen muhaliflerin hedefi oldu. Yeraltı direniş yapıları, uzlaşmacı muhaliflerin yanında rejim unsurlarına yönelik de saldırılar gerçekleştirdi. Rejim ise uzlaşmacı muhaliflerin otonom olarak kontrol ettikleri bölgelere yönelik espiyonaj, suikast ve kuşatma gibi yıldırma savaşı yürüttü ve yürütmeye devam etmektedir.

Avrupa’da yükselen İslamofobi ve İslam karşıtı politikaların öncüsü haline dönüşen Fransa, ülkedeki 7 cami ve derneği daha yılsonuna kadar kapatmayı planlıyor. Ağustosta kabul ettiği ‘ayrılıkçılıkla mücadele’ yasası bahanesiyle Müslümanlara hayatı zindan eden Macron yönetimi, bugüne kadar ‘radikal İslamcılığı’ savunduğu gerekçesiyle 13 dernek ile 21 camiye kilit vurdu.

[Ayrılıkçı yasanın hedefi Müslümanlar] Macron yönetimi, ağustosta kabul ettiği ayrılıkçılıkla mücadele yasasıyla Müslümanların hayatına müdahale ettiği gerekçesiyle eleştiriliyor. 70 maddelik yasa, ülkedeki Müslümanların hayatının neredeyse her alanına müdahale edilmesini öngörüyor. Yasa ile kamuya açık yerlerde başörtüsü takılması, çocukların evde eğitim alması, doktor tercihi bile kısıtlanıyor. Camiler ve bu camilerin idaresinden sorumlu derneklere yönelik müdahale de yasa ile mümkün kılınıyor.

Sudan'da 25 Ekim sabahı bir darbe daha gerçekleşti, Başbakan Abdullah Hamduk ile çok sayıda siyasetçi gözaltına alındı. Askeri müdahalenin ardından hükümetin sivil kanadı ve çok sayıda siyasi parti, halka sokağa inme çağrısı yaparken, ordu sivil gösterilere ateş açarak karşılık verdi, çok sayıda Sudanlı hayatını kaybetti.

Sudan'da gerçekleşen darbeyle ilgili “şaşırtıcı olmayan” bir bilgi medyaya düştü. İddiaya göre darbeyi gerçekleştiren Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Başbakan Abdullah Hamduk'un gözaltına alınması emrini vermek için ABD'nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Jeffrey Feltman'ın ülkeden ayrılmasını beklediği ileri sürüldü. Foreign Policy dergisinin haberine göre, Orgeneral Burhan, 25 Ekim'de Feltman'ın uçağı kalktıktan 1 saat sonra Hamduk ve diğer üst düzey yetkililerin gözaltına alınması emrini verdi.

Dünya Gıda Programı, Afganistan'da gelecek ay nüfusun %60'tan fazlasının yeterli gıdaya erişemeyeceğini açıkladı. 39 milyon nüfuslu Afganistan'da 22.8 milyon kişinin hızla açlığa doğru ilerlediği belirtilerek acil önlem çağrısı yapıldı. Milyonlarca çocuğun açlıkla karşı karşıya olduğu ülkeden, yiyecek alabilmek için çocuklarını satmak zorunda kalan ailelere dair haberler geliyor.

Öte yandan Taliban, yoksullara istihdam sağlama amacıyla düzenlenen bir projede çalışacaklara ödemeyi buğday ile yapacağını açıkladı. Yaklaşık 40 bin kişiye ulaşması hedeflenen projedeki işçilere günlük 10, mühendislereyse 16.5 kg buğday verilecek.

[Küresel Salgın]

Dünya Sağlık Örgütü’nün son verilerine göre;
Dünya genelinde;
• Vaka sayısı 219 milyon 500 bine yaklaştı
• Vefat sayısı 4 milyon 550 bine yaklaştı.
• Aşılama sayısında ise verilen toplam doz sayısı 6.942.987.625 oldu.
Türkiye’de ise;
• Vaka sayısı 7 milyon 900 bini,
• Vefat sayısı 69 bin 700 ü geçti
• Verilen toplam doz sayısı 116.021.895 oldu.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Acil Durum Komitesi, örgüt üyesi 194 ülkeye uluslararası seyahatlerde tek koşul olarak "COVID-19 aşısı kanıtı" istememeleri ve DSÖ'nün acil kullanımına onay verdiği koronavirüs aşılarını tanımaları çağrısında bulundu.

Alman bilim insanlarının Cellular & Molecular Immunology hakemli dergisinde yer alan çalışmasında, Covid-19 aşılarının şiddetli hastalığa ve ölüme karşı koruma sağladığı anımsatılarak aşıların salgını bitirmekte merkez rol oynadığı ifade edildi.. Tanzanya kaynaklı olduğu düşünülen ve İsveç ve Angola'da da tespit edilen Covid-19'un A.30 varyantının incelendiği belirtilen çalışmada, bu varyantın ağır mutasyona uğradığı için aşı kaynaklı antikorlardan etkilenmediği kaydedildi.

Diyabet hastalarının Covid-19’da risk grubunda bulunduğunu, hastalığı daha ağır geçirdiklerini biliyorduk. Ancak yapılan yeni araştırmalar, önemli bir tartışmanın kapısını araladı. Son veriler ışığında, enfeksiyondan önce diyabet tanısı olmayan birçok kişide diyabet belirtileri görülmeye başlandı. Peki o halde diyabet hastaları mı Covid-19’u ağır geçiriyor, yoksa Covid-19 mu diyabete yol açıyor?

Ekonomi

Yaklaşık 850 bin esnafı ilgilendiren vergi düzenlemeleri Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemeyle birlikte «küçük esnaf» olarak ifade edilen ve 850 bin civarındaki mükellef grubunun kazançları gelir vergisinden istisna tutulacak. Yasa ayrıca Cumhurbaşkanı'na tütün mamulleri ve otomotivde ÖTV'leri 3 kat artırma yetkisi veriyor. Sosyal medya fenomenlerinin 640 bin lirayı geçen gelirleri ise vergi kapsamında alınacak.

Pandemi sürecinde e-ticarete olan ilgi arttı. Yılın ilk 6 ayında ticaret hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 75 artarak, 161 milyar liraya çıktı. İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara e-ticaret yapan işletmelerin yüzde 50'sinin bulunduğu şehirler olarak öne çıkıyor.

Türk-İş araştırmasının Ekim 2021 ayı sonucuna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 3.093,20 TL oldu. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 10.075,58 TL, Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.771,96 TL oldu.

Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre, mevcut ve ileri teknolojilerin dijital Türk lirası gereksinimlerine uygunluklarına yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarına devam edilecek. Blokzincir tabanlı dijital Türk lirasının 2022’de uygulamaya konulması hedefleniyor.

Eylül ayına ilişkin dış ticaret verileri açıklandı. Buna göre Eylül ayında ihracat yıllık yüzde 30'luk artışla 20,8 milyar dolar oldu. İthalat ise yüzde 12 artışla 23,4 milyar dolar olarak kaydedildi. Buna göre Eylül ayında dış ticaret açığı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 46,4'lük düşüşle 2,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2021 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ihracat geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 36 artarak 161 milyar dolar olarak gerçekleşti. Enerji hariç olarak bakıldığında, Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 105,8 seviyesine yükseldi.

Kültür • Sanat

Bir milyondan fazla kitap, 250 yayınevi, 450 yazar ile imza günleri, söyleşiler, şiir dinletileri, konserler, tiyatro gösterileri gibi 500’den fazla etkinlikle dolu dolu geçen Konya Kitap Günleri’nde rekor kırıldı. Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen Konya Kitap Günleri, kendi rekorunu kırarak 10 gün boyunca Konya’dan ve Konya dışından 800 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırladı.

Ekim’in ilk haftasında beklenen filmler vizyona girmesine rağmen haftalık bilet satışı 400 bini zorlukla geçti. Ekim 2019’da bu sayı 2 milyona yakındı. İzleyici salona dönmeyi henüz düşünmüyor. İlk sebep salgın. Fazla film üretilmemiş olması da sebepler arasında. Ancak izleyiciyi sinema salonundan uzaklaştıran en önemli unsur dijital mecralar…

Tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapan kadim Anadolu, bu uygarlıkların mirasıyla zengin bir arkeolojik birikime sahip. Belki de daha fazlası toprak altında ve henüz keşfedilmediler. Türkiye’nin dört bir yanında devam eden arkeolojik kazılar bu zenginliğimizi gün yüzüne çıkarıyor. Çıkarılan eserler müzelerde sergileniyor. Ancak her tarihi eserin hikayesi böyle sona ermiyor. Yurt dışına kaçırılan Anadolu’ya ait kültürel miraslar tek tek geri getiriliyor. Sadece bu yıl içerisinde Avrupa ve Amerika’dan toplam 424 tarihi eserin iadesi sağlandı.

İslam Ansiklopedisi'nin "Muhammediyye" maddesinin dijital versiyonu daha önce yayımlanmamış yeni ve orijinal görsellerle güncellendi. Türkiye ve dünya kütüphanelerinde çok sayıda yazma nüshası bulunan Muhammediyye'nin yirmiden fazla taşbaskısından 1800'lü yıllarda Ahmed Rakım Efendi ve Mustafa Rakım Efendi gibi meşhur hattatlarca yazılmış olanlara ait bazı görseller de TDV İslam Ansiklopedisi "Muhammediyye" maddesinde araştırmacıların dikkatine sunuluyor. Bu görseller arasında 19. yüzyıla ait Kâbe-i muazzama ve Mescid-i Nebevi çizimleri, cennetteki Tuba ağacının ve kıyamet günü Hz. Muhammed ümmetinin altında toplanacağı livaü'l-hamd sancağının tasvirleri dikkat çekiyor.

Teknoloji - Dijital Medya

ABD’de 17 medya kuruluşu ortak çalışarak elde ettikleri Facebook'a ait şirket içi belgeleri yayımlamaya başladı. Associated Press, Wall Street Journal, Washington Post ve CNN dahil 17 medya kuruluşunun oluşturduğu konsorsiyum, geçen ay ABD Kongresi'nde ifade veren eski Facebook çalışanı Frances Haugen'in ele geçirdiği ve Senato Ticaret, Bilim ve Ulaştırma Alt Komitesine sunduğu binlerce sayfalık belgeyi yayımlamaya başladığını duyurdu.

Associated Press, 3 milyar kişinin kişisel bilgilerini toplayan ve onlara ücretsiz hizmet sağlayan bir kuruluşun iplerini tek başına elinde bulunduran Zuckerberg’in Facebook ürününün kontrolünü kaybettiği yorumunu yaptı.

[Ne olmuştu?] Amerikan Wall Street Journal gazetesi, eylül ayı ortasında yayımladığı haberde, Facebook ürünleri ile çocuk ve gençlerin zihin sağlığı arasındaki ilişkiyi araştıran bazı belgeleri kamuoyu ile paylaşmış, Facebook'un şirket içinden sızan raporlardaki bulgular tartışmalara neden olmuştu.

İspanya’da düzenlenen bir epidemiyolojik araştırma, 2008 yılından bu yana dünyada 379 kişinin özçekim (selfie) yaparken hayatını kaybettiğini ortaya koydu. Tıbbi Seyahat Dergisi’nde (Journal of Travel Medicine), yayımlanacak araştırmaya göre, selfie çektirirken ölenlerin sayısı son yıllarda giderek artarken, sadece bu yıl başından bu yana 31 kişi öz çekim yaparken yaşadıkları kaza sonucu hayata gözlerini yumdu.

Selfie çekiminde, 100’den fazla ölümle Hindistan ilk sırada gelirken, bu ülkeyi 39 ölümle ABD, 33 ölümle Rusya izledi.

Jeff Bezos'un kurucusu olduğu Blue Origin, 2030'a kadar bir ticari uzay istasyonu inşa edeceğini açıkladı. Şirket, "Orbital Reef" (Yörünge Resifi) adı verilecek olan yeni uzay istasyonunun, film çekimleri ve bilimsel araştırmalar gibi faaliyetler için ideal bir yer olacağını ifade etti; aynı anda 10 kişiyi ağırlayacak 3000 metrekarelik istasyonda bir otelin de yer alacağını kaydetti.

Aile • Sağlık

Instagram, Tiktok, Snapchat gibi sosyal medya mecralarında 13 yaş sınırı olmasına rağmen bu kural ihlal ediliyor. Rol modellerinden esinlenen çocuklar takdir edilmek, beğeni almak için sosyal medya kullanıyor. Her beğeni ödül gibi algılanıyor.

Vücudun ihtiyacı olan günlük su miktarını düzenli olarak karşılamak, bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı korumaktadır. Bunun yanına günlük tüketilen suyun içerisine tarçın ve limon gibi antioksidan kaynağı besinler eklemek ise vücudun toksinlerden arınmasına yardımcı olmaktadır. Peki tarçınlı su ne kadar tüketilmelidir?

Ihlamur, zencefil, adaçayı, kuşburnu ve ekinezya gibi bitki çaylarının bağışıklık sistemini güçlendirdiğinin artık herkes tarafından bilindiğini belirten uzmanlar, ancak bitki çaylarının beklenen ve istenilen yararı sağlayabilmesi için bilinçli hazırlanması ve tüketilmesi gerektiğini söylüyor.

Gönüllü Haberler

Hüdayi Vakfı, İslam dünyasının mazlum coğrafyalarından biri olan, 2014'ten bu yana eğitim ve insani yardım faaliyetleri gerçekleştirdiği Afganistan’ın Faryab bölgesinde, savaş mağdurlarına gıda yardımları ulaştırdı.

İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerinde öğrencilerine yönelik düzenlenen "Anadolu İlahiyat Meclisi" programı kayıtları devam ediyor. Son başvuru tarihi 31 Ekim 2021.

İsrail’in abluka altında tuttuğu Gazze Şeridi’ndeki bir vakıf, uzaktan eğitimle uluslararası hafızlık kursu veriyor. Gazze’deki hocaların verdiği çevrim içi hafızlık kursuna 82 ülkeden 3 bin öğrenci katılıyor.

Derin Okuma

[Görüş] Kimilerine göre dünyanın en prestijli ve saygın ödülü; kimilerine göreyse siyasi saiklerle verilen bir ödül. Kimi zaman ödülü almak, ödül sahibine itibar kazandırırken kimi zaman da reddetmek saygınlık nedeni oluyor. Fizik, kimya gibi bilim dallarında verilen ödüller pek tartışma yaratmazken Nobel Barış ve Edebiyat ödülleri; ödülü alan isimler, siyasi hedefleri ve mesajları açısından hep tartışma konusu oluyor.

[Analiz] Özellikle kadınlar üzerinden yürüttüğü mücadelenin, dinin tahrifindeki en önemli koz olduğunu bilen HDP, annelik kavramı üzerinden İslam karşıtlığını sürdürülebilir kılmaya çalışmıştır. HDP’nin önerdiği özgür kadın misyonu, evladını PKK için yetiştiren, inancı zayıf kadın modelidir.

Çünkü Öcalan’ın inşa etmeye çalıştığı modeli bugün Suriye’nin kuzeyinde organize edilen PYD/YPG örgütleri içinde yer alan savaşçı/amazon ve inançsız Kürt kadınıdır. Bu kadınların, evlatlarını kendileri gibi yetiştirerek gelecek nesilleri İslam’dan uzaklaştırmak ana gayedir.

[Görüş] ABD gerçekte Vietnam Savaşı'nı kaybetmiş olsa da bu savaşın tarihini sinema ile yeniden yazmayı başarmış ve kazanmıştır. Yine keza Holocaust endüstrisi tarafından yapılan filmler; örneğin: Spielberg'in Schindler'in Listesi, Polanski'nin Pianist filmi sinema endüstrisinin gücünü ortaya koymaktadır. Artık neredeyse her alanda dijitalleşen bir dünyada yaşıyoruz. En mekanik aletlerimiz bile yeniden kurgulanıyor, estetize ediliyor ve dijitalleşiyor. Dijital olan günümüzde daha iyiyi ve daha çok arzulananı ifade ediyor. Dijital devrimle birlikte artık sadece konvansiyonel TV ve gazete kültürü değil aynı zamanda gündelik anlamda sosyalleşmenin kendisi bile dijitalleşmiş durumda.

[Analiz] 1991’in Ağustos ayında Moskova’da reformcu lider Mihail Gorbaçov’u hedef alan başarısız darbe girişimiyle Sovyetler Birliği’nin tarihe karıştığı ve soğuk savaşta mağlup olduğu kesinleşirken, kimileri bunu tarihin sonu olarak niteledi. Hatta daha ileri gidip "jeopolitik" kavramının da öneminin kalmadığını savundular. Oysa bu fikir, ABD ve müttefiklerinin Kuveyt’i -daha doğrusu Körfez petrolünü- Irak’ın işgalinden kurtarmak için çıktıkları seferin dumanı tüterken ortaya atıldı.
Bu görüşün taraftarlarına göre "jeopolitik" de "soğuk savaş" ile beraber tarihe karışmıştı ve artık soğuk savaşın galiplerinin odak noktası "jeoekonomi" olmalıydı. Uluslararası ekonomi, jeopolitik ve strateji üçlüsü, jeoekonomik yaklaşımın hizmetinde değerlendirilmeliydi.

Dua

Bir Saniye...