18 Mart 2022 - Cuma

Bir Altınoluk hizmetidir.

Bugün 18 Mart 2022 - Cuma

Selamunaleyküm, hayırlı cumalar.

Rusya’nın Ukrayna işgali 22 gündür aralıksız sürüyor. Ukrayna’da bir çok kent ağır silahlarla bombalanırken, mülteci sayısı 3 milyonu açtı. Müzakereler bugüne kadar bir sonuç vermezken, işgalin küresel ölçekteki ekonomik sonuçlarının nereye varacağı tahmin edilemiyor.

A Gündem’de bu hafta, Rusya-Ukrayna hattında hafta boyunca yaşananlara bakarken, Suriye’de 11 yılı geride bırakan zulme odaklanıyoruz. Tüm kategorilerde dolu dolu muhtevaya mutlaka göz atınız…

Bu vesileyle, dün gece idrak ettiğimiz Berat Kandili’nin İslam alemi için hayırlar getirmesini diliyor, adım adım yaklaştığımız mübarek Ramazan ayına erişmeyi ve manevi ikliminden istifade edenlerden olmayı murad ediyoruz. Haftaya yeniden görüşmek dileğiyle…

Ayet • Hadis • Nükte

Ayet-i Kerime

“Apaçık Kitaba yemin olsun ki, Biz Kur’an-ı mübarek bir gecede indirdik. Biz, gerçekten uyarıcıyız. O mübarek gecede, her hikmetli iş katımızdan bir emirle ayırt edilir.”
(Duhan, 44/1-4)

Hadis-i Şerif

Hz. Ayşe (r.a.) şöyle dedi: “Resulullah hiçbir ayda, Şâban ayında tuttuğu oruçtan daha fazla oruç tutmazdı.”
(Müslim)

Nükte

Duâ ve bilhassa gözyaşı, ilâhî muhabbet bağına girenler için bir tevbe pınarıdır. Günahları yıkar, temizler. Bu gözyaşlarının bilhassa seher vakitlerinde olması, daha da güzeldir. Yine duâ ve gözyaşı, Cenâb-ı Hakk’ın ümit dergâhıdır. Bütün ümitlerin kesildiği bir anda bu dergâhın eşiğinde ağlayanlara ne mutlu! Onlar gerçek bahtiyarlardır.
(Osman Nuri Topbaş)

Haberler

Rus işgal kuvvetlerinin 24 Şubat'ta Ukrayna'ya girmesinden bu yana süren çatışmalar devam ediyor. Rusya’nın sivil hedeflere yönelik saldırıları her geçen gün artarken, hastaneler, apartmanlar ve sivil otobüsler vuruluyor. Rusya dün, Ukrayna’nın Çernihiv kentinde yine sivil yerleşim yerlerini hedef aldı. Bir dükkanın önünde ekmek sırası bekleyen yaklaşık 13 kişi hayatını kaybetti.

Ukrayna'nın Mariupol şehrinden bir kötü haber daha gelirken, ajansların "acil" koduyla geçtiği bilgilere göre Rusya ordusuna ait savaş uçakları, yüzlerce sivilin saklandığı tiyatro binasını bombaladı. Saldırı sonrası sivillerin sığınak olarak kullandığı tiyatro binası enkaz döndü. Korkunç saldırıda ölü sayısına ilişkin henüz açıklama yapılmadı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Rus ordusunun Mariupol'daki tiyatroya yaptığı saldırıyı korkunç bir savaş suçu olarak nitelendirdi.

[Müzakereler ne aşamada?] Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşı sona erdirmek için Pazartesi başlayan müzakerelerde 4. tur görüşmeleri devam ediyor. Kremlin Sözcüsü Peskov, Ukrayna'nın gelecekte silahlardan arındırılması ve tarafsız olması şartı konusunda İsveç ve Avusturya modelleri üzerinde uzlaşılabileceğini söyledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise, Rusya ile Ukrayna'daki savaşla ilgili müzakerelerde önceliklerinin çatışmanın sona ermesi, güvenlik garantileri, egemenlik ve toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması olduğunu belirtti.

[Avrupa’ya mülteci akını] Birleşmiş Milletler, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları nedeniyle komşu ülkelere geçen mültecilerin sayısının 3 milyona ulaştığını, bunların 1,4 milyonunun çocuk olduğunu duyurdu. İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Çataklı, Rus işgalinin başladığı 24 Şubat'tan bu yana 20 bin 550 Ukrayna vatandaşının Türkiye'ye giriş yaptığını açıkladı. Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ukrayna'dan tahliye edilen kişi sayısının 15 bin 24 olduğunu açıkladı. Çatışmaların sürdüğü Mariupol'daki Sultan Süleyman Camii’ne sığınan 110 Türk vatandaşı tahliye bekliyor.

[Türkiye’nin temasları sürüyor] Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'ye gelen Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ile görüştü. Düzenlenen ortak basın açıklamasında Erdoğan, "savaşın sona erdirilmesi için diplomatik çabaların hızlandırılması gerektiği konusuda mutabık kalındığını, Polonya'nın savaştan kaçan 2 milyona yakın mülteciye kapılarını açarak örnek bir duruş sergilediğini" söyledi. Duda ise "Türkiye’nin barışın sağlanmasında çok büyük bir rol oynadığını, iki ülke arasında ekonomik iş birliğinin yanı sıra askerî iş birliğinin de devam etmesini istediklerini" ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile telefonda görüştü. Erdoğan, Zelenski ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i bir araya getirmeye yönelik gayretlerini sürdüreceğini dile getirdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, Rusya'da mevkidaşı Sergey Lavrov'la görüştü. Diğer yandan Erdoğan, 24 Mart'ta Brüksel'deki Olağanüstü NATO Liderler Zirvesi'ne katılacağını duyurdu.

[ABD’den silah desteği] ABD Başkanı Biden, Ukrayna’ya içinde İHA VE SİHA'ların da bulunduğu 800 milyon dolarlık yardım yapacaklarını duyurdu. Ukrayna'ya geçen yıl 650 milyon dolarlık yardım sağladıklarını vurgulayan Biden, 12 Mart’ta da 200 milyon dolarlık savunma yardımını onayladığını anımsattı. Biden, sadece son 1 haftada Ukrayna'ya ve komşu ülkelerine 300 milyon dolarlık insani yardım sağladıklarını kaydetti. Diğer yandan Biden, Ukrayna’ya yapılan silah yardımlarının savaşı durduracağını savundu.

[Kamuoyu araştırmaları ne gösteriyor?] Areda Survey’in gerçekleştirdiği “Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının değerlendirilmesini” inceleyen anketin sonuçları, Türk halkının yüzde 68,8’lik oranla, Rusya’nın haksız bir savaşa imza attığı yönünde olduğunu ortaya koydu. Katılımcıların yüzde 82,6’sı ise büyük çoğunlukla Amerika ve Avrupa’nın Ukrayna’yı kışkırtıp bu ülkeyi yarı yolda bıraktığını ifade etti.

[Yatırımlar Türkiye’ye doğru] Rusya'dan çekilen uluslararası şirketler rotalarını Türkiye'ye çeviriyor. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya'daki faaliyetlerini askıya alan ya da bu pazardan çekildikten sonra bölgede güvenli ve istikrarlı adres arayışına giren uluslararası şirketler, Türkiye'deki yatırım ortamını mercek altına aldı.

[Rakamlar ne diyor?] Geçen yıl sonu itibarıyla ülkedeki uluslararası sermaye yatırım girişi 174 milyar 212 milyon dolara ulaşırken bunun yüzde 8,1'ine karşılık gelen 14 milyar 97 milyon dolarını ABD'li şirketlerin sermaye yatırımı oluşturdu. Böylelikle ABD'li şirketler Türkiye'ye yönelik sermaye yatırımlarında Hollanda'dan sonra ikinci sırada yer aldı. Hollandalı şirketlerin Türkiye'ye sermaye yatırımı 2021 itibarıyla 27,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Suriye'deki iç savaş 11'inci yılını tamamladı. Uluslararası toplumdan yeterince baskı görmeyen Rusya ve İran destekli Beşşar Esed rejimi, işlediği savaş suçlarından yargılanmazken, yıllardır da siyasi çözüme yanaşmıyor.

Ülkenin güneyindeki Dera ilinde 15 Mart 2011`de bir grup ilkokul öğrencisinin okul duvarına rejimin lideri Beşşar Esed`i kastederek "Ey doktor şimdi sıra sana geldi" yazmasıyla başlayan halk ayaklanmasının üzerinden 11 yıl geçti. 2012’nin sonunda iktidardan düşmesi an meselesi görülen Esed’in yardımına İran ve Lübnan Hizbullah`ı yetişti. Rejim 2013 baharından itibaren muhaliflere karşı denge kurmaya başladı. Rusya’nın Eylül 2015`in sonunda savaşa katılmasıyla iç savaşın seyri rejimin lehine çevrildi. Böylece rejim kaybettiği toprakların büyük bir kısmına yoğun saldırılar ve ablukalar yoluyla tekrar hakim oldu.

BM’nin 24 Eylül 2021`de, Suriye iç savaşında ölümleri teyit edilenlerin sayısının yaklaşık 350 bin, gerçek rakamın ise bunun çok üzerinde olduğunu belirten açıklaması, Suriye`deki iç savaşın en ağır bedelini sivillerin ödediğini bir kez daha ortaya koydu. Muhalif kaynaklara göre, Esed rejimi güçleri yaklaşık 400 bin kişiyi halen alıkoyuyor.

[Uzmanlar ne diyor?] Suriyeli uzmanlar ve muhalifler, ülkede 11 yıldır süren kriz için ufukta yerel ve uluslararası düzeyde gerçek bir çözüm göremediklerini belirtiyor.

[İnfografik] Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünyada en çok mülteci barındıran ülke konumundaki Türkiye, 2011'de başlayan iç savaş sonrasında vatanlarını terk etmek zorunda kalan Suriyelilere 11 yıldır kucak açıyor. Batılı ülkeler, göçmen sorununa sırt çevirirken, 3 milyon 600 binden fazla Suriyeli, Türkiye'de hayata tutunuyor.

KISA...KISA...KISA...

• UNICEF, kriz içindeki Yemen’de acil önlem alınmazsa milyonlarca kişinin açlıkla karşı karşıya kalacağı uyarısında bulundu.

• ABD Senatosu, ülkede yaz saati uygulamasının kalıcı hale gelmesine ilişkin hazırlanan yasa tasarısını onayladı.

• Türkmenistan'da gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimini, Serdar Berdimuhamedov oyların yaklaşık %73'ünü alarak kazandı.

• İstanbul’da Ramazan pidesi fiyatları belli oldu. Geçen yıl 4 liraya satılan 365 gram sade pide, bu yıl 330 gram olarak 6 TL'den satılacak.

[Küresel Salgın]

Dünya Sağlık Örgütü’nün son verilerine göre;
Dünya genelinde;
• Vaka sayısı 464 milyonu
• Vefat sayısı 6.1 milyonu geçti.
Türkiye’de ise;
• Vaka sayısı 114 milyon 600 bine,
• Vefat sayısı 98 bine yaklaştı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'de ilk Kovid-19 vakasının üzerinden iki yıl geçtiğini hatırlatarak, "Gelinen noktada salgın, toplumsal hayatı tehdit eden bir olay olmaktan önemli ölçüde çıktı." ifadesini kullandı.

Covid-19'un ölüm oranının gripten 10 kat daha fazla olduğu günler geride kaldı. Uzmanlar, bugün gelinen noktada Covid’den ölüm riskinin ilk defa gripten ölüm olasılığının altına indiğini söylüyor.

Çini, yalnızca bir gün içerisinde yeni Covid-19 vaka sayısı 3’e katlanan finans ve teknoloji merkezi Shenzen’i kapatma kararı aldı. Artan vakalar nedeniyle ülkenin en büyük şehri Şanghay'a da ulaşım kısıtlaması getirildi.

Ekonomi • Finans

ABD Merkez Bankası’nın (FED) Federal Açık Piyasa Komitesi mart ayı toplantısından beklentilerdeki gibi 25 baz puan faiz artırım kararı geldi. Böylelikle FED 2018 Kasım ayından bu yana ilk kez faiz artırdı ve politika faizini %0,25-0,50 aralığına yükseltmiş oldu. ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell toplantının ardından yaptığı açıklamada, "Bilançomuzu önümüzdeki toplantılardan birinde azaltmaya başlayacağız. Ekonomik aktivite geçen yıl güçlü bir şekilde %5,5 oranında arttı." ifadelerinde bulundu.

FED’in kararının ardından gözler, Para Politikası Kurulu’nu toplayan TCMB’nin faizle ilgili yeni kararına çevrildi. Merkez Bankası, politika faizini yüzde 14 seviyesinde tutma kararı alırken, barış ortamı ve baz etkisiyle enflasyonda gerileme sürecinin başlayacağını öngördü. Daha önceki metinlerinde bu yıl cari dengenin fazla vereceğini öngören TCMB, bu beklentisini terk etti. Merkez Bankası, eylül-aralık döneminde 500 baz puanlık indirim gerçekleştirdikten sonra son iki toplantıda faizi sabit tutmuştu.

Konut fiyatları Ocak’ta yıllık %77 arttı. Merkez Bankası Ocak ayına dair konut fiyat endeksi verilerini açıkladı. Endeks yıllık bazda %77,4 artarak yeni rekor seviyesine ulaştı. Yayımlanan endekse göre Ocak ayında yeni konutların fiyatı %84,7; yeni olmayan konutların fiyatları ise %75,9 artış gösterdi. Türkiye genelinde metrekare fiyatı ise 7 bin 479 TL'ye yükseldi. İstanbul, Ankara ve İzmir’in konut fiyat endekslerindeki gelişmeler değerlendirildiğinde, 2022 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre, sırasıyla 14,1, 12,5 ve 13,6 oranlarında artış gözlendi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Uluslararası Yatırımcı Toplantısında yaptığı konuşmada, yaz aylarından itibaren enflasyonda düşüşün görüleceğini belirtti. Bakan Nebati açıklamalarına, "Fırsatlar ülkesi Türkiye’ye gelin. Bu ülkeye yatırım yaparsanız malınız da canınız da güven altındadır. Yatırımlarınızı Türkiye Cumhuriyeti'ne çok rahat şekilde yapabilirsiniz." şeklinde devam etti.

Kültür • Sanat

Türkiye Diyanet Vakfının, Türkiye ve dünya genelindeki iyilik öncülerine takdim etmek üzere düzenlediği Uluslararası İyilik Ödülleri sahiplerini buldu. Ulusal ve uluslararası alanda farklı dillerde, yaşanmış yaklaşık 500 hikayenin, oluşturulan komisyonlar tarafından titizlikle değerlendirilmesi sonucu belirlenen İyilik Ödülleri’nin ilki, müzik kariyerinin zirvesindeyken Müslümanlığı seçen, duruşu ve yaptıklarıyla hem Müslüman hem de gayrimüslimlerin kalplerine dokunmayı başaran Yusuf İslam’ın oldu.

Törende ayrıca, ektiği çiçeklerle Taşlıbel Çiçekli Cami'yi herkesin hayran kalacağı bir mekana dönüştüren imam Ahmet Aydemir, Sivas'ın Suçatı beldesinde yaşayan ve yaptığı minberleri Türkiye'nin dört bir yanındaki camilere bağışlayan 86 yaşındaki Ali Önder, Afrika'da çeşitli ülkelerde su kuyusu açılması, savaştan etkilenen çocuklara yardım edilmesi faaliyetlerine katılan Gamze Özçelik ile Müslümanlığı seçtikten sonra New York Brooklyn'de 40 gün 40 gece uyuşturucu nöbeti sayesinde birçok batakhanenin kapatılmasını sağlayan kanaat önderi Siraj Wahhaj'a da ödül verildi.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası uygulanan ambargodan kültür ve sanat da nasibini aldı. Dünyaya özgürlük dersi veren Avrupa’nın, Rusya’ya yönelik kültürel boykotu ironik bulunurken, Suriye’de kimyasal silah kullanımına sessiz kalması iki yüzlülüğünü ortaya koydu.

Topkapı Sarayı’nın en ilgi çeken bölümlerinden Harem-i Hümayun’daki restorasyonda sona gelindi. Daha önce depo alanı olarak kullanılan Harem Hastanesi ve Çamaşırhanesi’nin ziyarete açılmasıyla gezilecek alan genişlerken o döneme ilişkin eserler de ziyaretçilere sunulacak.

İstanbul Uluslararası Yayıncılık Haftası ödüllerinin verildiği gala gecesinde konuşan Kültür Bakanı Ersoy, 2021 yılı sonu itibarıyla, yayıncılık sektörü tarafından üretilen kitap başlık sayısının 87 bin 231’e, kitap adedinin ise yaklaşık 438 milyona yükseldiğini açıkladı. Bakan Ersoy, “Diğer tüm sektörlerde olduğu gibi kültür endüstrisinde de son iki yılda yaşadığımız durgunluğa rağmen, 2020 ve 2021 aralık ayı rakamlarını kıyasladığımızda kitap üretiminde yüzde 5’lik bir artış yakaladığımızı memnuniyetle görmekteyiz” dedi.

Teknoloji • Dijital Dünya

Türkiye’nin ilk insansız savaş uçağı için çalışmalar uzun süredir devam ediyordu. İlk prototip ortaya çıktı. Baykar Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar, 2023’te test uçuşu yapılması planlanan Muharip İnsansız Uçak Sistemi ‘Kızılelma’yı tanıttı.

Türkiye’de mobil bankacılık alanında saldırıya uğrayan kişi sayısında yüzde 85’lik artış yaşandığı açıklandı. Geçen yıl toplam 15 bin 654 mobil bankacılık kullanıcısının saldırıya uğradığı Türkiye bu alanda dünya üçüncüsü oldu.

Facebook ve Instagram'ın çatı şirketi Meta'nın platformlarında Rus askerlerine yönelik şiddet çağrılarına izin vermesinin ardından, Rusya'da bu şirket hakkında soruşturma açıldı. Savcılar Facebook'un 'radikal örgüt' olarak tanımlanmasını istedi.

[Ne olmuştu?] Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasının ardından Twitter, Apple, Ford, Boeing, General Motors, ExxonMobil, FedEx, Ford, Nike, Adidas, McDonald's, KFC, Starbucks, Coca-Cola, PepsiCo, Airbnb, Netflix, Visa, Mastercard, American Express, Levi's ve Walt Disney gibi çok sayıda ABD merkezli uluslararası şirket Rusya'daki faaliyetlerini askıya aldığını açıklamıştı.

Aile • Sağlık

Uzmanlar, çocukluk döneminde dişlerde meydana gelen bozuklukların ilerleyen yaşlarda özgüven eksikliğine sebep olabileceğini dile getirerek ortodontik muayane içine en uygun zamanın 4-5 yaş olduğunu söylüyor.

İngiltere’deki Northumbria Üniversitesi araştırmacıları, biberiye koklayan yaşlı insanların kısa süreli hafıza performansının yüzde 15 oranında arttığını keşfetti. Bu bağlamda biberiye koklamanın beyin fonksiyonlarını güçlendirdiği belirtiliyor.

Dijital çağda hem çocuk olmak hem ebeveyn olmak farklı bir yaşam biçimini beraberinde getiriyor. Dijitalleşme 7’den 70’e hepimizin hayatında kolaylık sağlasa da özellikle çocukların gelişiminde olumsuz etkilere neden oluyor.

Gönüllü Haberler

Mart ayı içerisinde Hüdayi Vakfı’na bağışlanan kurbanlar içinden 70 hisse adak kurban Burkina Faso’da ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı.

Yeryüzü Doktorları, iç savaşın sürdüğü Suriye'de 11 yıldır şifa dağıtıyor.Derneğin, sağlık hizmetlerine erişimi artırmak için Afrin-Cinderes, Azez-Soran ve Tel Abyad-Suluk'taki merkezlerinde muayene, ilaç, tıbbi yardım ve tedavi desteği veriliyor.

Türk Kızılay Çocuk Programları Koordinatörlüğü, Rusya'nın Ukrayna'ya savaş açması sonrası Türkiye'ye getirilen çocuklara moral vermek için etkinlikler düzenliyor.

Derin Okuma

[Körfez ülkelerinin Rusya dilemması] BAE, ABD ile ilişkisini eski parlak günlerine getirme isteğini kaybetmemişken, Suudi Arabistan cephesinde adım atması gereken taraf Beyaz Saray gibi görünüyor. Nitekim Biden’ın, Riyad’ı ziyaret etmeyi planladığı da konuşuluyor. Yine de iki ülke de Rusya’ya karşı Batı’nın yaptırımlarına katılacak gibi görünmüyor.

[Sığınma hakkı mavi gözlüler için güncellenirken...] Ukraynalılar Avrupa'ya doğru göç ederken ve komşu ülkelere sığınırken, Ukrayna'da yaşayan Afrikalılar, Afganlar farklı muamelelere tabi tutuluyorlar. Ukrayna'dan ayrılmaya çalışan farklı ırklar, Polonya ve diğer Avrupa sınırlarında, sarışın-mavi gözlü değil diye ırkçı muameleye maruz kalıyorlar. Mavi gözlü sarışınlara, beyazlara kapılarını sonuna kadar açan Avrupa, ten rengi farklı diye bazı insanları ölüme terk ediyor. Esmersen değil sığınma hakkın, yaşam hakkın bile yok.

[ABD'nin başarısız Rusya politikası] Ukrayna kriziyle ilgili ikinci kez "Pandora'nın Kutusu" metaforunu kullanan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın, bu ifadeleri sarf ederken vicdan azabı duymuş olabileceğini sanıyorum, daha doğrusu umuyorum. Son 30 yılın çoğunda Washington'daki dış politika topluluğunun bir parçası olan Blinken, meselenin bu kadar alelade olmadığının farkında olmalı. Esasen, Soğuk Savaş düzeninin ardından "başka bir ülkeye girip sınırlarını değiştirmekten" sorumlu tutulabilecek bir ülke varsa, o ülke bizzat ABD'dir.

[Türkiye Merkezli Yükselen Diplomasi] Türkiye merkezli diplomasi trafiğinin artarak devam etmesi bekleniyor. Bu beklenti sadece bölgesel istikrarsızlıklar veya küresel meydan okumalardan kaynaklanmıyor. Diğer bir ifadeyle, Türk diplomasisi bu hususlar dahil olmak üzere girişimci bir karakterde ve yapıcı bir şekilde her geçen gün etkisini artırıyor. Bu etki artık kimsenin göz ardı edebileceği nitelikte değil.

Dua

Bir Saniye...